Walim | |||
Obóz w Walimiu (Wüstestewaltersdorf) to jeden z obozów pracy należący do kompleksu Riese ("Olbrzym") w Górach Sowich. Kompleks najprawdopodobniej miał spełniać funkcję kwatery Hitlera z siedzibą na zamku w Książu. Budowę "Olbrzyma", przy której posłużono się jeńcami wojennymi i robotnikami przymusowymi, rozpoczęto jesienią 1943. Robotników skoncentrowano w czterech obozach: Głuszyca, Głuszyca Górna, Kolce i Walim. Wykonanie prac powierzono Śląskiej Wspólnocie Przemysłowej S.A. Kontrolę nad budową początkowo sprawowała Główna Komisja Budowlana Ministerstwa Uzbrojenia, a od kwietnia 1944 Organizacja Todt z siedzibą w Bad Charlottenbrun (Jedlinie Zdroju). Wówczas w ramach kompleksu Riese powstał obóz pracy, podlegający KL Gross Rosen, którego więźniowie stanowili silę roboczą przy budowie "Olbrzyma". Obóz pracy nr 1 w Walimiu powstał w kwietniu 1944 i był jednym z kilku obozów istniejących w ramach Arbeitslager Riese. Był przeznaczony dla więźniów pracujących przy budowie kompleksu "Rzeczka". Na potrzeby mieszkalne więźniów przeznaczono pomieszczenia zakładów przędzalniczych. Więźniami AL Riese byli Żydzi polscy, czechosłowaccy, węgierscy, belgijscy, holenderscy, włoscy, jugosłowiańscy i greccy. Pracowali przy wydrążaniu sztolni w skałach, przy budowie dróg w obrębie kompleksu, sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, energetycznej, budynków niezbędnych do funkcjonowania kompleksu. W skład Arbeitslager Riese wchodziły ponadto obozy zlokalizowane w miejscowościach: Głuszyca (Wüstegiersdorf), Głuszyca Górna (Schotterwerk), Dolina Marcowego Potoku (Märzbachtal), Góra Soboń (Lärche), Góra Włodarz (Wolfsberg), Jedlina Zdrój (Zentralrevier Tannhausen), Jedlinka (Tannhausen), Kolce (Dörnhau), Książ (Fürstenstein), Olszynie (Erlenbusch), Sokolec (Falkenberg), Zimna (Kaltwasser) oraz obóz zlokalizowany w pobliżu strumienia Kłobia (Säuferwasser). Wraz ze zbliżaniem się frontu, w styczniu i lutym 1945 prace nad budową Riese zostały przerwane. W lutym więźniów AL Riese ewakuowano w Marszu Śmierci do obozów Mauthausen, Flossenburg i Bergen-Belsen. W czasie tej ewakuacji zginęło 256 osób. Przez obóz przeszło około 13 tysięcy osób. W sumie liczbę osób, które straciły życie w Arbeitslager Riese szacuje się na około pięć tysięcy. Funkcję komendanta pełnił oficer SS Albert Lütkemeyer. Obecnie w Walimiu znajduje się Muzeum Sztolni Walimskich prezentujące pozostałości podziemnego kompleksu "Rzeczka" oraz pomnik ku czci ofiar faszyzmu w latach 1939-1945. | |||