Zapomniane Obozy

Strona archiwalna

 
Toruń Fort VII

Więzienie Toruń Fort VII utworzono 12 października 1939, a zlikwidowano w styczniu 1940. Początkowo podlegało Wehrmachtowi, następnie organizacji Selbstschutz oraz gestapo. Więziono tu Polaków, mężczyzn i kobiety, zwłaszcza inteligencję aresztowaną w ramach tzw. Intelligenzaktion, czyli akcji niszczenia elit społeczeństwa polskiego na Pomorzu, w Wielkopolsce i na Śląsku. Pierwszy transport liczący 80 osób przybył 12 października 1939 z toruńskiego więzienia zwanego Okrąglakiem. Od 17 do 19 października 1939 osadzono w Forcie VII 1 200 Polaków w tym nauczycieli, księży, członków Związku Zachodniego, aresztowanych na podstawie list proskrypcyjnych w Toruniu i okolicy. Większe transporty przybyły również pod koniec 1939. W więzieniu było 40 cel. W celach przeznaczonych dla 12 osób przebywało od 20 do 40 więźniów, a pomieszczeniach nieco większych nawet 80 osób. W okresie nasilenia transportów w Forcie VII lokowano średnio 1 000-1 200 osób. Łącznie w ciągu trzech miesięcy przez więzienie przeszło ok. dwa tysiące osób, w tym 150 kobiet i 250 osób do lat 20. 

Dokonywano tu masowych egzekucji, zwłaszcza we wrześniu 1939 i styczniu 1940, w których zginęło ok. 600 więźniów. Ustalono 254 nazwiska ofiar, w tym 11 kobiet. Egzekucje odbywały się w lesie pod wsią Przesieka (2 września 1939 - 200 więźniów) oraz w lesie na Barbarce (ok. 340 ofiar). Od 10 stycznia 1940 rozpoczęto likwidację więzienia w Forcie VII. 250 więźniów zwolniono, ok. 200 przeniesiono do Fortu VIII, pozostałych do tzw. Okrąglaka i innych więzień oraz obozów koncentracyjnych.

W Forcie VII w 1976 została otwarta izba pamięci, która obecnie nie jest udostępniana. Na starym osiedlu leśnym Barbarka, gdzie Niemcy rozstrzelali kilkuset więźniów Fortu VII, znajduje się miejsce pamięci narodowej, masowy grób-pomnik. Znajdują się tam pamiątkowe obeliski ku czci więźniów i ofiar Fortu VII.

świadkowie
 
Dom Spotkan z Historią Ośrodek Karta Ośrodek Karta EACEA