Zapomniane Obozy

Strona archiwalna

 
Treblinka I

Obóz pracy Treblinka I powstał w czerwcu 1941, działał do sierpnia 1944. Mieścił się w barakach postawionych w lesie. Do obozu kierowano "elementy kryminalne", a także ludność cywilną łapaną w odwecie za zbrojne akcje podziemia. Obóz rozciągał się na terenie 17 hektarów i był podzielony na dwie części: więźniarską i administracyjno-gospodarską. Część więźniarska była wewnętrznie podzielona na męską i kobiecą, oraz polską i żydowską.
Nadzór nad więźniami pełniło 20 esesmanów oraz ok. stu strażników, w większości Ukraińców. Komendantem obozu przez cały okres był SS-Hauptsturmführer Theodor van Eupen, adwokat. W obozie Treblinka I więzieni byli najpierw Polacy, mieszkańcy powiatu sokołowskiego, później inni mieszkańcy dystryktu warszawskiego. Czasami do obozu kierowano także więźniów żydowskich, wyselekcjonowanych z transportów przybywających do obozu zagłady Treblinka II. Przez obóz przeszło ok. 10 tysięcy ludzi. Przeciętnie w obozie przebywało ok. 2 tysiące osób. Więźniowie pracowali w warsztatach na terenie obozu, w odkrywkowej kopalni żwiru, na stacji w Małkini przy ładowaniu wagonów oraz przy budowie dróg i w lesie. Kobiety pracowały w gospodarstwie rolnym prowadzonym przy obozie.

Hitlerowcy rozstrzeliwali więźniów w obozie i poza obozem. 23 lipca 1944 rozstrzelali ponad 500 więźniów żydowskich, a w pierwszych dniach sierpnia 1944 dwudziestu więźniów Polaków. Około połowy więźniów obozu Treblinka I zostało rozstrzelanych lub zmarło z wycieńczenie głodowego, chorób i tortur.

Dla upamiętnienia obozu, w 1964 roku, w pobliżu masowych grobów więźniów Treblinki I wzniesiono pomnik z różowego piaskowca projektu Franciszka Strynkiewicza w kształcie kamiennego muru.

Miejsca po obozie zagłady Treblinka II i obozie pracy Treblinka I zostały uporządkowane w latach 1959-1963. W 1964 odsłonięto monumentalny pomnik wzniesiony ku czci ofiar. Pomnik składa się z tysięcy kamieni symbolizujących miejscowości, z których pochodziły ofiary. Jest oceniany jako duże osiągnięcie sztuki martyrologicznej. W lutym 2006 otwarto uroczyście pierwszą stałą ekspozycję w Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince, które jest oddziałem Muzeum Regionalnego w Siedlcach. Muzeum upamiętnia ofiary hitlerowskich mordów na ludności żydowskiej i polskiej.

świadkowie
 
Dom Spotkan z Historią Ośrodek Karta Ośrodek Karta EACEA