 | Działdowo | ||
|
Na początku okupacji niemieckiej w Działdowie, na terenie dawnych koszar wojskowych przy ulicy Grunwaldzkiej utworzono areszt śledczy. Od połowy stycznia 1940 miejsce to pełniło rolę obozu przejściowego dla wysiedlanych Polaków, a w maju 1940 nadano mu nazwę wychowawczego obozu pracy. Dla wielu aresztowanych był to jedynie krótki etap w drodze do innych obozów. Więziono w nim głównie przedstawicieli polskiej inteligencji, znalazło się tu także wielu Żydów. Przybyli do obozu nie otrzymywali żadnej odzieży, nie mogli również liczyć na pomoc lekarską. Specjalną grupę więźniów politycznych stanowili księża, których więziono od jesieni 1939 do jesieni 1941. Ocenia się, że przez cały okres istnienia obozu przebywało w nim około 20 tysięcy osób, trzy tysiące z nich tutaj zginęło. 17 stycznia 1945 w wyniku zbliżającego się frontu rozpoczęła się ewakuacja więźniów, którzy w tzw. marszu śmierci dotarli w okolice Ostródy. Grupa pozostałych przy życiu 120 więźniów została tam rozstrzelana.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Działdowa 18 stycznia 1945 na terenie byłego niemieckiego obozu utworzono Obóz Nakazowo Rozdzielczy NKWD. Więziono w nim Polaków z Pomorza, Warmii, Mazur i Mazowsza, a także Niemców. Obóz zlikwidowano pod koniec 1945 roku. Ku czci pomordowanych w obozie w Działdowie przy zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Chopina ufundowano tablicę pamiątkową. Ponadto na cmentarzu parafialnym znajdują się zbiorowe mogiły osób zamordowanych w czasie wojny, których zwłoki ekshumowano z różnych miejsc straceń i pochówków z okolic miasta. | |  |
| |||
