Obóz dla wysiedlonych - Umsiedlungslager, potoczna nazwa - "Szmalcówka". Istniał od 1940 do końca czerwca 1943. Mieścił się w budynkach dawnej fabryki smalcu przy ulicy Grudziądzkiej 124/126. Od września 1941 do stycznia 1942 pełnił funkcję "wychowawczego" obozu pracy, od 1 września 1942 stał się podobozem (Unterlager) obozu w Potulicach. W obozie przetrzymywani byli Polacy wysiedleni z terenów okręgu Gdańsk - Prusy Zachodnie, aresztowani i ci wszyscy, którzy odmówili podpisania niemieckiej listy narodowościowej (Deutsche Volksliste). Tygodniowo przez obóz przechodziło ok. trzy tysiące osób. Dużą śmiertelność wśród więźniów spowodowała epidemia tyfusu, bardzo złe warunki sanitarne, głód i brutalne traktowanie przez załogę obozu. W wyniku przeprowadzonych w obozie selekcji rasowych, politycznych i zdrowotnych więźniowie byli wywożeni do Generalnej Guberni, na roboty przymusowe do III Rzeszy, do obozu germanizacyjnego w Nowym Mieście Lubawskim i do obozów koncentracyjnych. Podczas likwidacji obozu w Toruniu więźniowie zostali wysłani do obozu w Potulicach.

Przy ulicy Grudziądzkiej 124 w 1976 został odsłonięty obelisk z tablicą pamiątkową upamiętniający ofiary obozu "Szmalcówka".

• Stanisław Krawański
• Tadeusz Pipowski
• Henryk Wojtalewicz