Na terenie Puszczy Sandomierskiej w 1939 roku Niemcy utworzyli wielki poligon wojskowy. Jedna z części poligonu znajdowała się między Kolbuszową, Mielcem, Baranowem Sandomierskim i Grębowem, nosiła nazwę Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd - Dęba lub Dęba - Mielec. Na tym terenie założono kilka dużych obozów wojskowych Wehrmachtu. W związku z zapotrzebowaniem na siłę roboczą pracującą na rzecz poligonu, został utworzony obóz pracy w Mielcu (Generalne Gubernatorstwo, dystrykt krakowski), nazywany Lager Mielec.

Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej Lager Mielec stał się miejscem, gdzie zdziesiątkowane na froncie jednostki niemieckie przyjeżdżały aby uzupełnić swe straty i odpocząć. Teren obozu składał się z czterech części. W każdej z nich mieściły się baraki wojskowe oraz kuchnie, stołówki i łaźnie. Na terenie Lagru I dodatkowo znajdowała się odwszalnia, kantyna oraz szwalnia. W Lagrze II zlokalizowano magazyny żywnościowe, skład paliw. Znajdowało się tu także kino dla wojska i szpital. Baraki mieszkalne i stołówka dla polskich robotników umiejscowione były w Lagrze III.

Polacy pracujący w lagrze pochodzili z okolicznych miejscowości i wsi. Zajmowali się głównie wykonywaniem prac pomocniczych, porządkowych, prac w kuchniach, pralni, łaźniach, szpitalu, odwszalni a także budową dróg, bunkrów, umocnień i innych obiektów wojskowych. Robotnicy polscy pracowali około 8 godzin dziennie za co dostawali tygodniowy deputat w postaci podstawowych artykułów żywnościowych.

Na terenie Mielca przebywali również jeńcy wojenni. Od maja 1942 przez kilka miesięcy przebywało tutaj około 200 jeńców francuskich. Zajmowali się oni wykonywaniem różnych prac m.in. w warsztatach, przy budowie dróg, remoncie torów kolejowych. Wkrótce po wywiezieniu Francuzów ich miejsce zajęli jeńcy sowieccy, oni również wykonywali prace fizyczne na terenie obozu wojskowego i poligonu. Liczebność jeńców radzieckich ocenia się na około 2 - 2,5 tysiąca osób. W Mielcu od marca 1942 istniał także obóz pracy dla Żydów, których wykorzystywano do pracy w zakładach lotniczych "Flugzeugwerk-Mielec" oraz na poligonie wojskowym. Znajdowało się w nim około dwóch tysięcy więźniów.

Obóz zlikwidowano w lipcu 1944. Lager Mielec został opuszczony przez Niemców wraz z nadejściem frontu. Po wojnie teren obozu był użytkowany przez Wojsko Polskie.

• Janina Krempa
• Maria Niedbała